“Sommige jongeren zijn honderden, duizenden, soms wel tienduizenden euro’s kwijtgeraakt”, zegt Abdellatif El Malki, jongerenwerker bij Presikhaaf University in Arnhem. “Ik ken ook verhalen van mensen die uit paniek hun crypto’s met verlies weer verkochten en daardoor in de problemen zijn geraakt.” Ook kent hij jonge investeerders die met geleend geld belegd hebben en daardoor nu in de schulden zitten.

Ook jongerenwerker Martin Šarov komt dit soort problemen tegen. Hij werkt vooral met multi-probleemjongeren, veelal jongens die al in aanraking zijn met justitie. Toen cryptovaluta nog een hit waren zag hij investeerders uit de criminaliteit stappen om in crypto te gaan beleggen. Nu de koers gezakt is gaan ze weer de criminaliteit in. “Ik zie dat jongens weer gaan dealen, of ze plegen weer roofovervallen”, aldus Šarov. “Dat begint vaak al op hele jongen leeftijd.”

Luister hieronder naar de uitzending van Pointer Radio over onder andere de risico’s die jongeren namen bij het beleggen in cryptovaluta. Deze uitzending is tot stand gekomen met subsidie van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.

Verschillende jongerenwerkers die Pointer sprak, vroegen hun jongeren of ze hun verhaal wilden doen, maar geen van hen wilden vertellen over hoe ze in de problemen zijn gekomen door de cryptocrash. Ook niet anoniem. “Er is veel schaamte over dit onderwerp”, zegt El Malki. “Als ze succes hebben dan praten ze wel, maar als het misgaat dan hoor je er niemand meer erover.” Šarov: “Jongeren praten liever over criminaliteit of over hun moeilijke jeugd dan dat ze praten over verliezen. Geld is op straat alles”.

Gaby van Loon van de NVVK, de brancheorganisatie voor financiële hulpverleners, zet zich ook in voor jongeren die in de financiële problemen terechtkomen. “Het is heel moeilijk om hen te bereiken”, vertelt van Loon. De oplossing is volgens haar dat je je moet inleven in hun belevingswereld. En dat is precies waar El Malki en Šarov op inzetten. Zo hobbyt Šarov ook wel eens met crypto, waardoor hij makkelijk aansluiting vindt bij jongeren op dit onderwerp. Bij Presikhaaf University weten ze ook veel van crypto.

Cryptowinter

In 2021 vierde de cryptomarkt nog hoogtijdagen, maar vanaf het eind van dat jaar dook de koers van de grootste cryptovaluta, de bitcoin, ver in het rood. Eind 2022 bereikte deze zijn dieptepunt. Niet alleen de bitcoin, maar de gehele cryptomarkt stortte in elkaar. Waar alle crypto’s bij elkaar destijds nog een marktwaarde van rond de drie biljoen dollar vertegenwoordigden, was dat eind 2022 nog slechts 800 miljard dollar. Ondertussen beleven de koersen weer een voorzichtige opwaartse trend, maar deskundigen zijn het er niet over eens of de ‘cryptowinter’ nu voorbij is.

Vorig jaar was het handelen in crypto nog een hype onder jongeren. Uit onderzoek van het Nibud en de Rabobank uit 2021 bleek dat ruim een kwart van de jongeren crypto bezaten. Nu is dit percentage waarschijnlijk veel lager. Alle jongerenwerkers die Pointer sprak bevestigen dat de hype na het instorten van de markt inmiddels voorbij is.

Dat het handelen in cryptovaluta zo’n aantrekkingskracht heeft, komt mede door de invloed van sociale media. Daar zien we video’s van finfluencers die jongeren willen leren hoe je heel snel heel rijk kan worden. In onze YouTube-serie Pointer Checkt zoeken we uit wat waar is van hun claims: