Mag je nou nog Airbnb'en in Nederland of niet? Dat kun je je afvragen na de uitspraak gisteren van de Raad van State (RvS), de hoogste bestuursrechter van het land. Wettelijk gezien vaak niet, maar het is de vraag of gemeenten dit zullen handhaven.

De RvS zei in de uitspraak dat het verboden is om zonder vergunning woonruimte 'te onttrekken aan de woningvoorraad'. Daarvan is sprake als je je hele woning verhuurt aan toeristen, ook al is dat maar voor een paar dagen. De uitspraak kwam er nadat een vrouw uit Amsterdam een boete die ze van de gemeente kreeg had aangevochten.

Handhaven of niet?

De Raad zegt dat Airbnb niet toegestaan is als je geen vergunning hebt, en de gemeente je dan kan beboeten. Omdat in de praktijk geen enkele gemeente hier een vergunningsysteem voor heeft, mag je dus eigenlijk niet meer Airbnb'en.

Zo interpreteert de gemeente Amsterdam de uitspraak ook, laat een woordvoerder weten. Maar de volgende vraag is of je nu dan ook echt meteen een boete kan krijgen voor elk nachtje Airbnb-verhuur. Amsterdam is dat niet van plan. "We gaan wel echt handhaven", zei wethouder Laurens Ivens van Wonen tegen AT5. "Maar we blijven ons vooral richten op degene die langer dan 30 dagen verhuurt. Want dat zijn de mensen die de samenhang van de buurt op het spel zetten en maximaal willen verdienen aan hun eigen huis."

Gemeentelijke regels

Dat maximum van 30 dagen is een van de regels die Amsterdam voor Airbnb heeft verzonnen. Een andere regel is dat je het elke keer moet melden als je verhuurt. Hou je je aan die regels, dan krijg je van de gemeente als het ware vrijstelling van de vergunningsplicht.

Maar volgens de RvS mag een gemeente zo'n vrijstelling helemaal niet geven. In de zaak die de Amsterdamse vrouw begon ging het om een boete van 6000 euro die de gemeente had gegeven omdat ze zich niet aan de lokale meldplicht had gehouden. Die boete heeft de Raad geschrapt, omdat hier geen boete voor kan worden opgelegd. De RvS zei er meteen bij dat de gemeente wel nog steeds boetes kan geven voor het verhuren van een woning aan toeristen. Dat is zonder een vergunning gewoon verboden.

Nieuwe wet

In de toekomst kan dat allemaal veranderen, want de landelijke politiek is nu bezig is om die eigen regels van gemeenten een juridische basis te geven. Later dit jaar moet een nieuwe wet daarvoor ingaan: de Wet toeristische verhuur van woonruimte. Die wet geeft gemeenten allerlei instrumenten. Zo kunnen ze verhuurders verplichten om zich te registreren. Ook kan een gemeente een maximum aantal dagen bepalen waarvoor een woning verhuurd kan worden. Een meldplicht per keer dat je verhuurt is dan ook een mogelijkheid.

De Raad van State heeft al een positief advies gegeven over dit wetsvoorstel. Dus straks kunnen gemeenten, met die wet in de hand, duidelijke regels opleggen en handhaven. Wanneer de wet ingaat is dus nog onduidelijk, want zowel de Tweede als Eerste Kamer moeten nog over de wet stemmen. "Dat zou in juli kunnen zijn, maar het kan ook later worden", aldus een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Tot die tijd bevindt Airbnb zich dus nog in een juridisch schemergebied. Want de Raad van State zegt dat het zonder een vergunning niet mag, terwijl de gemeente Amsterdam al heeft aangegeven dat het voorlopig deels blijft 'gedogen'.

Nu heeft Amsterdam veruit de grootste Airbnb-markt van Nederland, maar ook in andere steden speelt hetzelfde probleem. De gemeente Den Haag zegt in overleg te gaan met de drie andere grote steden en het ministerie van Binnenlandse Zaken over de gevolgen van de uitspraak van de Raad van State. Ook Rotterdam zegt de uitspraak en de gevolgen te bestuderen.

Airbnb zegt in een reactie dat veel verhuurders bezorgd en boos zijn. "De regels zijn al drie, vier keer veranderd. Mensen willen zekerheid. Maak het makkelijker om aan regels te voldoen", zegt een woordvoerder van het bedrijf. Airbnb is voor de nieuwe wet die eraan komt. "Steden krijgen dan een juridisch sluitend kader. We zijn ook een voorstander van een registratiesysteem voor verhuurders. De regels zijn dan makkelijker te handhaven."